Een van de belangrijke factoren die bijdraagt aan sterfte bij pasgeborenen en zuigelingen in ontwikkelingslanden is bloedarmoede, een aandoening die daarom wel “de bleke dood” wordt genoemd.

Een van de gepaste oplossingen is het wachten met afklemmen van de navelstreng na de geboorte van het kind, zodat er meer bloedcellen vanuit de moederkoek naar het kind kunnen stromen. De pasgeborene krijgt als het ware een transfusie met eigen bloed, dat tijdens de zwangerschap voor de aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen heeft gezorgd. In de meeste ziekenhuizen in ontwikkelingslanden wordt het kind direct na de geboorte afgenaveld en wordt kostbaar bloed met de moederkoek weggegooid. Verondersteld werd dat door drie minuten te wachten met afnavelen het kind voldoende ijzer krijgt voor de eerste maanden na de geboorte. Langer wachten met afnavelen heeft geen zin, omdat de bloedstroom in de navelstreng daarna tot stilstand komt.

Patrick van Rheenen heeft in zijn promotieonderzoek aan de Universiteit van Amsterdam voldoende bevestiging gevonden voor het positieve effect van verlaat afnavelen. Bij een onderzoeksgroep in Zambia was de kans op bloedarmoede op de leeftijd van vier maanden twee keer zo klein als na direct afnavelen. Zes maanden na geboorte leek het gunstige effect verdwenen en werden er geen verschillen meer gevonden tussen de groepen. Van Rheenen heeft alle bevindingen verwerkt in een praktische richtlijn voor verloskundigen in ontwikkelingslanden. De promotie vindt plaats op 30 mei.

Noot redactie: In het JAMA. van 23 maart 2007 (volume 297; blz. 1241-1252) is een meta-analyse verschenen over vertraagd afnavelen. De auteurs constateren een positief effect na minimaal twee minuten, voor alle pasgeborenen.

Klik hier voor het promotieonderzoek