Tebbe BBM, Terluin B, Koelewijn JM. Assessing psychological health in midwifery practice: A validation study of the Four-Dimensional Symptom Questionnaire (4DSQ), a Dutch primary care instrument.
Midwifery, 9 augustus 2012; DOI: 10.1016/j.midw.2012.05.004

Directe link naar de samenvatting

Nederlandse verloskundigen beschikken al over drie korte gevalideerde zelfrapportagelijsten voor depressie: de Edinburg Postnatale Depressie Schaal (EPDS, tien vragen) voor de postnatale periode en de Edinburg Depressie Schaal (EDS, tien vragen) tijdens de zwangerschap. Daarnaast ontwikkelden Tilburgse onderzoekers onlangs de Tilburg Pregnancy Distress Schaal (TPDS, zeventien vragen).
Aan deze meetinstrumenten voor psychologische klachten kunnen verloskundigen nu de Vier Dimensionale Klachten Lijst (4DKL) toevoegen. Deze 50-item vragenlijst signaleert de symptomen van de vier belangrijkste typen psychische klachten: depressie (zes vragen), angst (twaalf), distress (zestien), en somatisatie (zestien). De lijst is oorspronkelijk ontwikkeld en gevalideerd voor de huisartsenpraktijk en wordt ook veel in de fysiotherapie gebruikt. De onderzoekers verrichtten tussen oktober 2010 en januari 2011 een dwarsdoorsnede onderzoek om de validiteit voor de Nederlandse verloskundige praktijk te evalueren.

Zij vergeleken een groep cliënten uit vijftien eerstelijns verloskundige praktijken in Nederland (n = 478) met een referentiegroep van Nederlandse vrouwelijke patiënten uit huisartspraktijken, gematcht voor leeftijd (n = 478). Voor de cliëntengroep waren 659 vrouwen uitgenodigd om online de vragenlijst in te vullen.
De respons was 72,5% (431 zwangeren en 47 vrouwen postpartum). De vrouwen waren relatief hoog opgeleid en voornamelijk van Nederlandse afkomst, werkten relatief veel uren buitenshuis, en bijna vijftig procent was multipara.

De onderzoekers gebruikten de statistische analysemethode van differentieel item functioneren (DIF). Met spreekt van DIF als de verwachting bestaat dat vrouwen met hetzelfde klachtenniveau in de cliëntengroep anders scoren dan in de referentiegroep. De depressieschaal was vrij van DIF, dat betekent dat de 4-DKL depressie bij beide groepen hetzelfde meet. Vergeleken met de referentengroep, scoorde de cliëntengroep gemiddeld een punt lager op angst, een tot twee punten hoger op distress en een tot twee punten lager op somatisatie.

De onderzoekers concluderen dat de 4DKL in de verloskunde een bruikbare en valide zelfrapportage vragenlijst is voor psychologische klachten, mits men de in het artikel beschreven aangepaste afkappunten hanteert voor laag, midden en hoog risico op angst, distress en somatisatie.

Bij de keuze tussen EPDS, EDS, TPDS en 4DKL kunnen verloskundigen nu overwegen welke klachten men wil meten (depressie, angst, distress, somatisatie), wanneer (zwangerschap, postpartum) en met hoeveel vragen.