Cafeïnegebruik in de zwangerschap ontraden?
Observationele studies naar cafeïnegebruik rapporteren associaties met negatieve zwangerschapsuitkomsten. Voedingsadviezen geven echter aan dat cafeïnegebruik tot 200 mg (een kop koffie) per dag tijdens de zwangerschap veilig is. De auteur van deze narratieve review betoogt cafeïnegebruik in de zwangerschap te ontraden.
De auteur vindt in literatuuronderzoek 37 observationele studies naar en 11 artikelen met 17 meta-analyses (uit de laatste 20 jaar) van de relatie tussen cafeïne en zwangerschapsuitkomsten. Per uitkomst beschrijft hij het aandeel studies dat een verband vindt, de consistentie en sterkte van de bewijslast. Effectgrootte is met deze methode niet kwantitatief samen te vatten.
De kans op miskraam is in acht van de negen studies die deze uitkomst rapporteren verhoogd en dosisgerelateerd. De kans op foetale sterfte lijkt in vier van de vijf studies (met risicoschatting uiteenlopend van twee- tot vijfmaal) verhoogd en dosisgerelateerd. De kans op laag geboortegewicht is in zeven van tien studies verhoogd. De kans op ‘small for gestational age’ (SGA) is in zeven van negen studies verhoogd. De bevindingen worden in alle vijf meta-analyses voor laag geboortegewicht en twee meta-analyses voor SGA bevestigd en lijken dosisgerelateerd. Twee van de vier studies rapporteren een verhoogd risico op vroeggeboorte, dit wordt in twee meta-analyses niet bevestigd.
Drie van zes studies naar acute kinderleukemie rapporteren significante associaties, wat wordt bevestigd in alle drie de meta-analyses van deze uitkomst. Ook overgewicht en obesitas op kinderleeftijd lijken in vier van de vijf studies naar deze uitkomst vaker voor te komen bij moeders die tijdens de zwangerschap cafeïne gebruikten.
Samengevat lijkt cafeïne geassocieerd met een aantal belangrijke negatieve zwangerschapsuitkomsten. Voor de meeste van deze uitkomsten is een dosisresponsrelatie gevonden, wat causaliteit aannemelijk maakt. Daarbij zijn er in de studies geen veilige ondergrenzen aangetoond. Op basis van deze bevindingen concludeert de auteur dat huidige adviezen van een veilig gebruik tot 200mg cafeïne per dag niet consistent zijn met empirisch bewijs van schadelijkheid en dat cafeïnegebruik tijdens de zwangerschap moet worden ontraden.
BMJ Evidence-Based Medicine 2020