In een Nederlands onderzoek is vastgesteld dat inleiden met een foleykatheter in de 42e week in de eerstelijn even veilig lijkt als in de tweedelijn, wanneer het gaat om vrouwen met een laag-risico zwangerschap die al vaker hebben gebaard.

Op dit moment worden in Nederland de meeste vrouwen die electief bij 41 weken zwangerschap worden ingeleid overgedragen aan de tweedelijn. De stijging van het aantal inleidingen bij 41 weken en de capaciteitsproblemen in ziekenhuizen zorgen voor dagelijkse uitdagingen binnen de zorg. Het doel van dit onderzoek was om te beoordelen of een inleiding in de eerstelijn leidt tot meer kunstverlossingen, vergeleken met een inleiding in de tweedelijn. De tevredenheid van de vrouwen is in dit onderzoek niet meegenomen.

Eerstelijn en tweedelijn met elkaar vergeleken

De onderzoekers hebben 640 zwangeren geanalyseerd die zonder medische indicatie tussen 41+0 en 41+5 weken werden ingeleid met een foleykatheter en bij wie aansluitend kunstmatig de vliezen werden gebroken. Van hen waren 320 vrouwen onder controle in de eerstelijn. De onderzoekers vergeleken deze groep met 320 vrouwen die eerder in de tweedelijn vanwege een medische indicatie werden ingeleid tussen 41+0 en 41+5 weken.

Evenveel spontane bevallingen

De primaire uitkomst was het percentage spontane vaginale bevallingen. Dit verschilde niet tussen de twee groepen (64,1% eerstelijn versus 62,5% tweedelijn). Ook was er geen verschil in het aantal sectio’s en vaginale kunstverlossingen tussen beide groepen.
Er was minder gebruik van pijnstilling – met name remifentanyl- in de eerstelijn. Epidurale pijnstilling was in beide groepen even groot. Op het moment dat een vrouw werd overgedragen vanuit de eerste- naar de tweedelijn was er hoger gebruik van pijnstilling vergeleken met de groep die de baring begon in de tweedelijn. Hierover zeggen de onderzoekers dat het belang van continuïteit van zorg na de overdracht ook in de tweedelijn benadrukt moet blijven worden.

Vergelijkbare ongunstige maternale en perinatale uitkomsten

De samengestelde ongunstige maternale uitkomst (fluxus postpartum > 1000 ml en/of infectie intrapartum en/of OASIS1 Obstetric Anal Sphincter InjurieS  en/of intensive care opname en/of maternale sterfte) was ook vergelijkbaar in beide groepen.
De samengestelde ongunstige perinatale uitkomst (Apgarscore na 5 minuten < 7 en/of verdenking sepsis en/of vastgestelde sepsis en/of NICU opname en/of neonatale sterfte) kwam in de eerstelijnsgroep vaker voor, maar alléén in de groep vrouwen die voor het eerst bevielen en dus niet bij vrouwen die al vaker hadden gebaard. Er was een hoger aantal (verdenking op) neonatale sepsis in de eerstelijnsgroep2 In zes gevallen werd overtreding van het protocol vastgesteld, waarvan drie gevallen mogelijk hebben bijgedragen aan sepsis. . Dit is mogelijk geassocieerd met een hogere kans op langdurige gebroken vliezen in de betreffende groep en niet met het gebruik van een foleykatheter.

Elke bevalling in de eerstelijn kan waardevol zijn

Van de groep vrouwen die in de eerstelijn een foleykatheter kreeg, beviel uiteindelijk 20,6% ook daadwerkelijk in de eerstelijn. De onderzoekers kunnen geen drempel aangeven wanneer een foleykatheter in de eerstelijn wel of niet de moeite waard is. Zij geven wel aan dat elke bevalling in de eerstelijn waardevol kan zijn, vanuit het oogpunt van continue begeleiding door de eerstelijnsverloskundige en de capaciteitsproblemen in de ziekenhuizen. Anderzijds zijn ongeplande overdrachten moeilijker op te vangen in de overbelaste tweedelijn vergeleken met geplande inleidingen.

Wat betekent dit voor jou?
Dit onderzoek laat zien dat het gebruik van een foleykatheter in de 42e week in de eerstelijn in plaats van in de tweedelijn leidt tot meer bevallingen onder leiding van de eerstelijnsverloskundige zonder dat er bij vrouwen die al vaker hebben gebaard meer ongunstige maternale en perinatale uitkomsten optreden. Een gesprek hierover binnen de VSV’s waar de foleykatheter in de eerstelijn nog niet is geïmplementeerd kan nuttig zijn.
Noot van onze redactie: De primaire vraag blijft of vrouwen met een laag-risico zwangerschap die al vaker hebben gebaard überhaupt ingeleid zouden moeten worden onder de 42 weken. Omdat uit de INDEX studies niet naar voren komt dat inleiden leidt tot een verbetering van uitkomsten bij vrouwen die al vaker hebben gebaard en bovendien niet kosten-effectief is.
Luister ook naar onze podcast aflevering over zwangerschap vanaf 41 weken, met Aafke Bruinsma en Judit Keulen.