In een Franse studie werd de psychologische impact postpartum van de COVID-19-pandemie onderzocht. De onderzoekers zagen weinig verschillen voor en tijdens de COVID-19-pandemie in de scores voor gevoel van veiligheid, moeder-kindbinding en depressieve symptomen, ook al gaven moeders aan dat de lockdown maatregelen negatieve effecten hadden gehad.

Twee groepen moeders

Aan deze studie deden twee groepen moeders mee in de eerste zes maanden na hun bevalling. De eerste groep werd gerekruteerd vóór de pandemie, waarbij 874 moeders deelnamen in de periode van januari tot maart 2020, dit was voor de eerste algemene lockdown in Frankrijk. De tweede groep bestond uit 721 moeders, die deelnamen tijdens de tweede lockdownperiode in Frankrijk (november 2020 tot maart 2021).

Kwantitatief en kwalitatief deel

De auteurs van deze Franse mixed-methods studie werkten in het kwantitatieve deel van de studie met gevalideerde vragenlijsten om depressieve symptomen, het gevoel van veiligheid van de moeder, en moeder-kindbinding in de postpartumperiode te meten. Zij vergeleken de gemiddelde scores tussen de twee groepen moeders om de impact van de COVID-19-pandemiecontext te evalueren. Het kwalitatieve deel bestond uit een open vraag naar de impact van de pandemie die alleen aan de tweede groep moeders werd gesteld.

Geen verschil moeder-kindbinding, gevoel maternale veiligheid en depressieve symptomen

Zowel moeder-kindbinding (gemeten met de Postpartum Bonding Questionnaire), het gevoel van maternale veiligheid (gemeten met de Parents’ Postnatal Sense of Security Instrument) als depressieve symptomen (gemeten met de Edinburgh Postnatal Dression Scale, EPDS) waren in beide groepen vergelijkbaar. De EPDS-sores waren hadden een gemiddelde van 9,3 voor de pandemie en 8,8 tijdens de pandemie.

Hoog percentage postpartum depressie

De auteurs merken op dat het percentage postpartum depressie hoog was. Namelijk 38% van de deelnemers vóór de pandemie had een postpartum depressie en 35% tijdens de pandemie. De groepen verschilden hierin niet significant. Hierbij moet gezegd dat de auteurs een laag afkappunt van ≥10,5 hanteerden om een postpartum depressie vast te stellen. In Nederland wordt veelal 13 als afkappunt gebruikt.

Verschillen in borstvoeding en psychologische ondersteuning

De onderzoekers rapporteerden dat het tijdens de lockdown minder gebruikelijk was om borstvoeding te geven (50% versus 61%). Ook was er een hoger percentage vrouwen dat psychologische ondersteuning heeft gekregen tijdens de lockdownperiode (11% versus 7%).

Negatieve effecten lockdownperiode

Vrouwen vonden tijdens de lockdownperiode angst voor besmetting, sociaal isolement en gebrek aan steun de belangrijkste factoren van onveiligheid. Daarnaast vonden zij ook gebrek aan verbondenheid met familieleden en vrienden, beperkte aanwezigheid van de partner op de kraamafdeling en vroege interacties met de pasgeborene met een mondmasker van nadelige invloed op de moeder-kindbinding.

Verschil tussen kwantitatieve en kwalitatieve bevindingen

Het is opvallend dat er geen verschil werd gevonden in de kwantitatieve analyse, en dat de vrouwen in de kwalitatieve analyse wel negatieve effecten aangaven. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat tegenover de vele negatieve effecten ook een voordeel van de lockdown werd benoemd. De beperkte bezoekmaatregelen kunnen ook bevorderend zijn voor de ouder-kindbinding. Meer rust en meer alleen met je kind zijn zou een heel groot voordeel kunnen zijn en kunnen opwegen tegen de negatieve effecten als het ervaren van sociaal isolement en angst.