Routinematige derde-trimester echo’s dragen niet bij aan een vermindering van zwangerschapsspecifieke angst, of een toename van moeder-kind binding. Wel hebben zwangere vrouwen een duidelijke behoefte aan een routinematige echo in het derde trimester. Ze voelen zich ongemakkelijk bij het idee om geen echo meer te krijgen na de 20-weken echo.

Dat blijkt uit het proefschrift van Myrte Westerneng. Op 12 november promoveert Westerneng aan het Amsterdam UMC op de relatie tussen routinematige derde-trimester echo’s en maternale angst en moederkind-binding. De titel van haar proefschrift is: “Third trimester routine ultrasound ultrasound in relation to prenatal maternal anxiety and bonding. Getting the picture.”

In een gerandomiseerd onderzoek onder 1275 zwangere vrouwen werd geen effect gevonden van een routinematige derde-trimester echo op zwangerschapsspecifieke angst en moeder-kind binding. Wel werden er gunstige effecten gevonden binnen bepaalde subgroepen: Vrouwen met depressieve symptomen en vrouwen die erg hoog scoorden op tevredenheid met de echo’s leken baat te hebben bij een routinematige derde-trimester echo wanneer het ging om moeder-kind binding. Deze effecten waren echter klein.

Uit interviews met 15 zwangere vrouwen die een routinematige derde-trimester echo hadden gehad bleek dat zij deze echo’s vooral als een leuk extraatje zagen en het niet meer zo spannend vonden als de echo’s in de eerste twee trimesters.

Toch konden zwangere vrouwen het zich maar moeilijk voorstellen dat zij helemaal geen echo’s meer zouden krijgen na 20 weken zwangerschap. Ze gaven aan gewend te zijn aan het krijgen van echo’s gedurende de zwangerschap, en het toch wel fijn te vinden bevestiging te krijgen middels een echo in het derde trimester dat ‘alles goed was’. Ondanks dat men dat eigenlijk wel al wist.

Op basis van dit onderzoek wordt het standaard aanbieden van een derde-trimester echo niet ondersteund. Belangrijk is om te kijken waar de behoefte aan een routinematige derde-trimester echo vandaan komt. Gewenning aan echo’s kan het lastig maken voor vrouwen om op hun lichamelijke signalen en gevoelens te vertrouwen.

Westerneng en collega’s bevelen aan om te kijken hoe zwangere vrouwen ondersteund kunnen worden in het voelen van vertrouwen en het voelen van een band met de baby zonder zich hierin afhankelijk te voelen van een echo. Aangezien verloskundigen de voornaamste zorgverlener zijn voor de meeste zwangere vrouwen, zouden zij hierin een sleutelrol kunnen spelen.

Bepaalde groepen vrouwen verdienen hierbij extra aandacht: Vrouwen met een niet-Nederlandse etniciteit, nullipara, en vrouwen met symptomen van angst en depressie. Deze vrouwen laten een hogere mate van zwangerschapsspecifieke angst zien. Daarnaast laten vrouwen met depressieve symptomen ook een lagere mate van moeder-kind binding zien, waardoor zij extra kwetsbaar zijn.

Download hier de digitale versie van het proefschrift. De promotie van Westerneng is live te volgen op 12 november om 13.45 uur via: http://www.youtube.com/VUBeadlesOffice