Op donderdag 9 januari 2025 verdedigt basisarts Julia Tankink haar proefschrift ‘Towards safer shores: advancing equity in pregnancy and childbirth care for women with a forced migration background in the Netherlands’ aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Het proefschrift (wachtwoord 177559) legt ongelijkheden bloot in de zorg voor zwangere vrouwen met een vluchtelingenachtergrond, maar laat ook zien hoe zorgverleners een cruciale rol kunnen spelen in het verbeteren van kansen.

Vaker ernstige complicaties

Hoewel een goede start essentieel is voor de levenslange gezondheid van moeders en kinderen, blijkt uit een analyse van meer dan 16.000 geboortes in Nederland dat zwangere vluchtelingen en hun baby’s vaker te maken hebben met ernstige complicaties zoals perinatale sterfte, laag geboortegewicht en spoedkeizersnedes dan vrouwen zonder achtergrond van gedwongen migratie. De cijfers zijn waarschijnlijk nog een onderschatting, omdat gevluchte vrouwen vaak onzichtbaar blijven in landelijke registraties, bijvoorbeeld omdat zij nog geen BSN hebben.

Suboptimale zorg door vele knelpunten 

Het onderzoek suggereert dat structurele factoren zoals ongeschikte leefomstandigheden en onzekerheid in AZC’s, stress door regelmatige overplaatsingen en gebrekkige toegang tot zorg waarschijnlijk een belangrijke rol spelen in deze kansenongelijkheid. Tegelijkertijd blijkt uit een analyse van perinatale auditgegevens dat in 68% van de gevallen met ernstige uitkomsten suboptimale zorg een rol speelt. Veel zorgverleners, zoals verloskundigen, willen een verschil maken, maar lopen tegen grenzen aan door de vele knelpunten, ontbrekende middelen (zoals tolken) en een gebrek aan continuïteit in de zorg. Ook wordt er in deze zorg nog te weinig volgens richtlijnen gewerkt.

Politieke keuzes spelen doorslaggevende rol

De bevindingen maken duidelijk dat kansenongelijkheid niet alleen binnen de zorg kan worden opgelost. Politieke keuzes spelen een doorslaggevende rol in het creëren van omstandigheden die veilige, gelijkwaardige zorg mogelijk maken. Tegelijkertijd moeten zorgverleners in staat worden gesteld om de belangrijke rol die zij spelen goed te vervullen. Essentiele randvoorwaarden daarvoor zijn de concentratie van geboortezorg voor asielzoekers op minder plekken in Nederland, het formaliseren en implementeren van richtlijnen en samenwerkingsafspraken in deze zorg (zoals de Ketenrichtlijn Geboortezorg Asielzoekers), en verbeterde registratie van migratiekenmerken in de geboortezorg en gezondheidssystemen.

Veilige havens bieden 

“Veel van de gezondheidsongelijkheden in de geboortezorg voor zwangere vluchtelingen zijn waarschijnlijk vermijdbaar. Beleid dat is gebaseerd op gelijkwaardigheid, in combinatie met betere ondersteuning voor zorgverleners, is nodig om daadwerkelijk veilige havens te bieden in de geboortezorg,” aldus Tankink.

De verdediging vindt plaats op donderdag 9 januari om 10.30 uur in de Senaatszaal van de Erasmus Universiteit Rotterdam (Campus Woudestein) en is live of online te volgen.