Voor zwangere vrouwen in kwetsbare situaties kunnen aanvullende interventies worden ingezet, bijvoorbeeld bij financiële of psychosociale problematiek. In dit onderzoek is gekeken wat daarbij de ervaringen en behoeften zijn van vrouwen in kwetsbare situaties in Noord-Nederland. Sociale empathie en relatiegerichte zorg blijken van belang.

Lage SES

Vrouwen in kwetsbare situaties hebben een verhoogd risico op perinatale morbiditeit en mortaliteit. Kwetsbare situaties zijn vaak gerelateerd aan een lagere sociaal economische status (SES) en daarmee samenhangende (risico)factoren.

In Nederland heeft 25% van de zwangere vrouwen een lage SES, in het Noorden van Nederland is dit 36%. In deze regio zijn de meeste vrouwen in kwetsbare situaties Nederlands en dikwijls is er sprake van intergenerationele armoede.

Ervaringen en behoeften

De onderzoekers interviewden zeventien vrouwen in kwetsbare situaties uit Noord-Nederland over het aanbod van aanvullende interventies, om te achterhalen wat daarbij hun ervaringen en behoeften zijn. Alle respondenten hadden het beste voor met zichzelf, hun (toekomstige) kind en hun gezin. Allen hadden de aangeboden aanvullende interventies geaccepteerd.

Drie thema’s

Er kwamen drie thema’s naar voren uit de analyse.

Gerelateerd aan de zorgprofessional:

    • de benadering kon zowel positief (vriendelijk, open) als negatief (bevooroordeeld) ervaren worden;
    • er bestond een sterke behoefte aan betrokkenheid en oprechte, gelijkwaardige aandacht van de professional;
    • er was behoefte aan continuïteit van zorg (niet steeds opnieuw haar verhaal hoeven doen);
    • er was behoefte aan autonomie en zelfbeschikking (kunnen meebeslissen, zowel op inhoud als op proces van de interventie).

Gerelateerd aan het aangeboden krijgen van een aanvullende interventie:

    • zowel angst en wantrouwen (bang haar kind kwijt te raken) als erkenning werden als emoties genoemd;
    • alles willen doen om een goede ouder te zijn;
    • steun van de eigen sociale omgeving;
    • van belang dat de interventie tijdig is en passend bij de individuele omstandigheden.

Praktische kanten bij deelname:

    • de locatie (qua plek en sfeer) waar de aanvullende interventie werd aangeboden;
    • financiën;
    • kinderopvang.

Sociale empathie en relatiegerichte zorg

In hun aanbevelingen leggen de auteurs de nadruk op ‘sociale empathie’ voor vrouwen in kwetsbare situaties. Zorgprofessionals kunnen de leefomstandigheden (gaan) begrijpen als zij inzicht hebben in structurele ongelijkheid en opmerkzaam zijn op wat dat voor de vrouw in kwestie betekent, zonder te stigmatiseren.

Relatiegerichte zorg, die de relatie tussen de zorgverlener en de cliënt centraal zet draagt bij aan zelfvertrouwen en zelfmanagement van de vrouw.